Streszczenie
Księgi Rodzaju 1-48
1. Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię, rośliny, zwierzęta. Potem stworzył mężczyznę i niewiastę i rzekł do nich Bóg: "Rozmnażajcie się i czyńcie sobie ziemię poddaną".
Drugi opis stworzenia człowieka
2. Gdy Bóg stworzył niebo i ziemię, a nie było jeszcze roślin i zwierząt, ulepił z prochu ziemi człowieka i tchnął w niego życie. Bóg zasadził ogród w Eden i umieścił tam człowieka. Powiedział do człowieka, że może jeść owoce z każdego drzewa oprócz drzewa poznania dobra i zła. Aby nie był samotny Bóg ulepił zwierzęta, którym człowiek dał nazwy, ale nie była to odpowiednia pomoc dla mężczyzny. Wtedy podczas snu mężczyzny Bóg wyjął z niego żebro i zbudował niewiastę. Gdy mężczyzna ją zobaczył powiedział: "Ta jest dopiero Kością z moich kości i Ciałem z mego ciała".
3. Lecz był w Eden przebiegły wąż. Rzekł on do niewiasty, że mogą jeść z drzewa poznania dobra i zła i wcale nie umrą, lecz będą na równi z Bogiem znali dobro i zło. Niewiasta posłuchała, skosztowała owocu i dała swemu mężowi, a on zjadł. Gdy ujrzeli Boga ukryli się, a Bóg zapytał ich dlaczego się ukryli. Mężczyzna opowiedział Bogu o tym co się zdarzyło. Bóg wydalił ich za to z ogrodu Eden.
4. Mężczyzna zbliżył się do niewiasty, a ona urodziła Kaina, a potem Abla. Kain uprawiał rolę i złożył Bogu w ofierze płody roli, Abel był pasterzem trzód i złożył pierwociny ze swej trzody. Pan wejrzał na ofiarę Abla, a na ofiarę Kaina nie chciał patrzeć. Kain wyprowadził swego brata Abla na pole i zabił go. Gdy Pan zobaczył co Kain uczynił wypędził go z jego roli. Kain zamieszkał w kraju Nod, na wschód od Edenu. Kain zbudował miasto Henoch i rozmnażała się jego rodzina. A wśród jego potomków rosła dzikość moralna. Ewa urodziła trzeciego syna Seta. Wtedy zaczęto wzywać imienia Pana.
5. (Rodowód potomków Adama) Rozmnażał się ród Setytów.
6. Gdy ludzie rozmnażali się na ziemi, postępowało zepsucie moralne. Bóg postanowił zgładzić ludzi i zwierzęta, które stworzył. Pan darzył życzliwością Noego, który pochodził z rodu Seta. Kazał Pan Noemu zbudować arkę i zabrać na nią swoją rodzinę i po parze, samca i samicę wszystkich istot żyjących oraz niezbędną żywność.
7. Noe uczynił jak Pan mu polecił. Zbudował arkę i weszli do niej: Noe, jego żona i ich synowie: Sem, Cham, Jafet i ich żony, a wraz z nimi zwierzęta. Po siedmiu dniach spuścił Pan potop na ziemię. Przez 40 dni i 40 nocy padał deszcz. Na ziemi wzbierały wody i przykryły wszystkie powierzchnie, a istoty żywe, które żyły na lądzie zginęły. A wody stale się podnosiły na ziemi przez 150 dni.
8. Po tym czasie deszcz przestał padać, a wody zaczęły opadać. Noe wypuścił kruka, a potem gołębicę, aby sprawdzić czy wody opadły, następnie jeszcze dwie gołębice. Gdy przekonał się, że wody opadły wyszli wszyscy z arki, która osiadła na górach Ararat. Noe wybudował Panu ołtarz i złożył na nim ofiarę całopalną ze zwierząt. Pan powiedział wówczas, że nigdy nie zgładzi już istot żyjących, gdyż wie, że człowiek jest już zły od młodości.
9.Zawarł Pan również przymierze z każdą istotą żywą, którego znakiem był łuk na obłokach. Noe zasadził winnicę, a gdy spożył z niej wina odurzył się i spał nagi w namiocie. Wszedł tam jego syn Cham, a ojciec Kanaana i doniósł o tym co widział dwu swoim braciom. Oni wzięli płaszcz, weszli do namiotu tyłem, aby nie widzieć nagości swego ojca i przykryli go. Gdy potem Noe dowiedział się o tym przeklął Kanaana, a pochwalił Sema i Jafeta.
10. (Potomstwo synów Noego)
11. Mieszkańcy całej ziemi mieli jedną mowę i chcieli zbudować miasto i wierzę Babel, aby nie rozproszyć się po całej ziemi. Pan rozproszył ich i pomieszał ich język i nie dokończyli budowy. (Potomkowie Sema). Potomek Sema - Terach miał trzech synów Abrama, Nachora i Harana. Haranowi urodził się syn Lot, a Haran zmarł jeszcze za życia Teracha. Abram wziął za żonę Saraj, a Nachor córkę Harana Milkę. Saraj była niepłodna. Terach wziął Abrama Saraj i Lota i wyszli z Ur chaldejskiego do Kanaan. Gdy jednak doszli do Charanu osiedlili się tam.
12. Po śmierci Teracha, Pan nakazał Abramowi udać się do Kanaan i powiedział, że będzie błogosławił Abrama, rozsławi jego imię i uczyni z niego wielki naród. Zabrał więc Abram Saraj i Lota i udał się do Kanaanu, gdzie zbudował ołtarz dla Pana. Gdy nastał głód w Kanaanie Abram z żoną i Lotem udali się do Egiptu. Abram bojąc się, że go zabiją, gdyż Saraj była piękną kobietą, mówił, że jest jego siostrą. Faraonowi spodobała się Sara i wziął ją sobie za żonę, a Abramowi sowicie zapłacił. Pan jednak ukarał za to faraona. Faraon dowiedziawszy się, że Saraj jest żoną Abrama oddalił ją i rozkazał odprowadzić ich do granicy.
13. Abram, Saraj i Lot zawędrowali do Betel, czyli tam, gdzie Abram zbudował ołtarz Panu. Lot miał już liczne trzody, jak również Abram posiadał swoje trzody. Kraj nie mógł utrzymać ich obu i rozdzielili się. Lot wybrał się nad dolinę Jordanu. A po jego odejściu Abram udał się pod Hebron, gdzie były dęby Mamre i zbudował tam ołtarz Panu. Pan powiedział, że daje Abramowi ten kraj na zawsze.
14. Królowie mezopotamscy rozpoczęli wyprawę wojenną, w której wzięli Lota do niewoli. Gdy Abram dowiedział się o tym rozpoczął pościg. Odniósł zwycięstwo nad królem Kedorlaomerem i odzyskał Lota wraz z jego dobytkiem. Król Sodomy Melchizedek, kapłan Boga najwyższego wyszedł na spotkanie Abrama i błogosławił go za to, że pokonał ich wroga. Abram dał mu dziesiątą część ze wszystkiego, a Król Sodomy chciał wziąć tylko ludzi, a mienie oddać Abramowi, lecz Abram nie zgodził się.
15. Pan rzekł do Abrama, że będzie miał tak liczne potomstwo, jak gwiazdy na niebie. Abram nie miał potomka, ale uwierzył w to co Pan powiedział, a Pan uznał mu to za zasługę. Wtedy kazał wybrać mu zwierzęta i ptaki, a Abram uczynił tak i porozcinał zwierzęta wzdłuż na połowy. A Pan rzekł do niego: "Twoi potomkowie będą na wygnaniu przez 400 lat w obcym kraju jako niewolnicy. A potem ukarzę ciemięzców i wyjdą z tego kraju z wielkim dobytkiem". Wtedy to Pan zawarł przymierze z Abramem i dał mu kraj od Rzeki Egipskiej aż do rzeki Eufrat.
16. Saraj nie urodziła potomka Abramowi, rzekła więc do niego, aby zbliżył się do niewolnicy Egipcjanki imieniem Hagar. A było to w dziesięć lat po osiedleniu się ich w Kanaanie. Gdy Hagar została brzemienną lekceważyła Saraj. Saraj upokorzyła niewolnicę za to i Hagar wtedy uciekła od niej na pustynię. Znalazł ją tam Anioł Pański i rzekł, aby wróciła do swojej pani, bo ma urodzić syna i nazwać go Izmael. A jej potomstwo będzie tak rozmnożone, że nie będzie go można policzyć. Izmael zaś będzie walczył przeciwko wszystkim, a wszyscy przeciwko niemu. Hagar uczyniła tak, a syn, który się urodził został nazwany przez Abrama Izmael.
17. Gdy Abram miał 99 lat Pan rzekł do niego, że zawrze z nim przymierze i obdarzy go licznym potomstwem. I od tej chwili Abram otrzymał imię Abraham, a żona jego Saraj imię Sara. Nakazał Pan Abrahamowi zachowywać przymierze, którego znakiem było obrzezanie. Wszyscy domownicy i słudzy płci męskiej urodzeni w jego domu, osiem dni po urodzeniu mieli być obrzezywani. I rzekł Pan do Abrahama, że żona jego za rok o tej porze urodzi mu syna, któremu da na imię Izaak. Uczynił Abraham jak mu Pan nakazał i obrzezał wszystkich swoich domowników płci męskiej.
18. Pan z dwoma aniołami przybył od Abrahama. Ten wyszedł im naprzeciw i zaprosił ich do siebie na posiłek. Powiedział jeden z nich Abrahamowi, że przyjdzie tu za rok i żona jego będzie miała syna, lecz gdy Sara usłyszała te słowa uśmiechnęła się. Pan z aniołami skierował się do Sodomy, a Abraham poszedł ich odprowadzić. Pan rzekł do Abrahama, że chce ukarać Sodomę i Gomorę za ich występki, lecz Abraham prosił o zmiłowanie dla nich, gdy znajdzie się tam choć 50 sprawiedliwych. I tak utargował się z Panem do 10 sprawiedliwych. Pan zgodził się na to, że gdy znajdzie 10 sprawiedliwych ocali miasto.
19. Dwaj aniołowie przybyli do Sodomy, a gdy Lot ich zauważył, zaprosił ich do siebie. Lecz przyszli mężczyźni z tego miasta, otoczyli dom Lota i chcieli poswawolić sobie z przybyszami. Lot nie zgodził się na to i zaproponował im swoje córki dziewice, lecz oni rzucili się na Lota. Aniołowie zaś wciągnęli Lota do środka. A gdy zaczęli wyważać drzwi, aniołowie porazili napastników ślepotą. Rzekli aniołowie do Lota, aby wziął swoich bliskich i opuścił miasto, bo spotka je kara za grzechy. Lot uczynił tak, zabrał swoje córki i żonę. Lecz przyszli zięciowie nie poszli z nimi, bo myśleli, że Lot żartuje. Aniołowie nakazali nigdzie się po drodze nie zatrzymywać i nie oglądać się za siebie. I wyszedł Lot z żoną i córkami i udali się do Soar. A Pan zniszczył Sodomę i Gomorę. Ale żona Lota nie usłuchała aniołów i obejrzała się za siebie, a natychmiast zamieniła się w słup soli. Lot bał się jednak przebywać w Soar i udał się z córkami w góry. Córki jego nie miały mężczyzn, postanowiły upić swego ojca i położyć się przy nim. I tak obie córki Lota zostały brzemienne ze swoim ojcem. A Lot nic o tym nie wiedział. Starszej córce urodził się syn Moab, od którego pochodą Moabici, a młodsza urodziła syna imieniem Ben-Ammi od którego pochodzą Ammonici.
20. Abraham udał się do Gerard i tam mówił o Sarze, że jest jego siostrą, gdyż bał się, że mogą go zabić. Wówczas król Garażu Abimelek wziął ją sobie za żonę. Pan ukazał się Abimelekowi we śnie i kazał oddalić Sarę, bo zabije jego i całą rodzinę. Abimelek wystraszył się i oddał Sarę Abrahamowi. Dał mu także owce, woły, niewolników i 1000 sztuk srebra. Abraham pomodlił się do Boga i Bóg uzdrowił Abimeleka, gdyż Bóg dotknął wcześniej niepłodnością wszystkich w domu Abimeleka z powodu Sary.
21. Tak jak Pan obiecał, urodził się Abrahamowi syn, który otrzymał imię Izaak, a Abraham 8 dnia go obrzezał. Syn Egipcjanki Hagar naśmiewał się z Izaaka. Abraham wypędził za to Hagar i jej Syna Izmaela. Gdy Hagar znajdowała się na pustyni zabrakło wody. Posadziła pod krzewem, niedaleko siebie syna, aby nie patrzeć na niego jak umiera. Pan Bóg zlitował się nad nimi, ukazał studnię, a oni napili się. Izrael mieszkał dalej na pustyni, a gdy dorósł, stał się łucznikiem. Mieszkał na stałe na pustyni Paran. Matka jego sprowadziła mu żonę z ziemi egipskiej. Abraham zawarł z Abimelekiem przymierze, że Abraham nie dopuści się zdrady wobec niego i jego potomstwa. Abraham zrobił Abimelekowi wymówkę, że jego ludzie zabrali przemocą studnię z wodą. Potem Abraham dał Abimelekowi owce, woły i oddzielnie siedem jagniąt, na znak, że to Abraham wykopał studnię. Nazwano tę miejscowośc Beer-Szeba (Studnia Przysięgi), na znak, że obaj złożyli przysięgę. Abraham zaś przebywał długi czas w kraju Filistynów.
22. Bóg rzekł do Abrahama: "Weź swojego syna Izaaka, idź do kraju Moria i złóż go w ofierze." Abraham uczynił tak, a gdy już sięgnął po nóż, aby zabić swego syna, który leżał na drwach na ołtarzu, Anioł Pański rzekł: "Nie podnoś ręki na chłopca, teraz poznałem, że boisz się Boga, bo nie odmówiłeś jedynego syna." Potem Anioł obiecał mu, że będzie miał niezliczone potomstwo. I nadal Abraham mieszkał w Beer-Szebie.
23. Sara żyła 127 lat i zmarła w Kiriat-Arba w Hebronie w kraju Kanaan. Abraham zwrócił się do Chetytyów, aby sprzedali mu pieczarę Makpela, która była własnością Efrona, syna Sochara, aby pochować tam swoją żonę. Efron chciał mu dać tę pieczarę i pole, lecz Abraham chciał je kupić. I tak porozumieli się na kwotę 400 syklów srebra. Potem Abraham pochował swoją żonę w pieczarze na polu Makrela w pobliżu Mamre, czyli Hebronu w kraju Kanaan.
24. Abraham nakazał swemu słudze złożyć przysięgę, że przyprowadzi dla jego syna Izaaka żonę, ale nie z Kanaanu, lecz z kraju rodzinnego. Nie pozwolił mu iść z jego synem, aby tam nie został, lecz sam miał przyprowadzić mu żonę z Kanaanu. Gdyby nie chciała przybyć, wówczas będzie zwolniony z przysięgi. Sługa uczynił tak i zabrał na drogę wielbłądy i kosztowności. Gdy przybył do Aram-Naharaim, gdzie mieszkał Nahor, zatrzymał się przy studni. Modlił się do Pana: "Gdy poproszę dziewczynę o to, aby dała mi pić, a ona to uczyni i da pić także wielbłądom, niech ta będzie wybrana na żonę Izaaka." Przechodziła tamtędy Rebeka, córka Betuela, syna Milki, żony Nachora, brata Abrahama. Sługa poprosił o wodę, a ona dała mu i jego wielbłądom. Sługa dał jej złoty kolczyk i dwie złote bransolety, po czym poprosił ją o nocleg, a ona zgodziłą się. Wówczas sługa padł na kolana i oddał pokłon Panu. Rebeka pobiegła do domu i opowiedziała wszystko swojej matce. Brat dziewczyny Laban poszedł do źródła i zaprosił sługę Abrahama do ich domu. Następnego dnia za zgodą Rebeki i domowników, sługa z Rebeką udali się do Negeby, gdzie mieszkał Izaak. Po ich przybyciu na miejsce Izaak wziął Rebekę za żonę.
25. Po śmierci Sary, Abraham poślubił kobietę imieniem Ketura, która urodziłam mu 6 synów. Jeszcze za życia Izaaka Abraham oddalił synów z żon drugorzędnych do kraju leżącego na wschodzie. Całą majętność swoją dał Izaakowi. Zmarł w wielu 175 lat, a Izaak i Izrael pochowali go obok jego żony Sary w pieczarze Makpela. Izaak zamieszkał w pobliżu studni Lachaj-Roj.
Dzieje Jakuba, syna Izaaka
Izaak miał 40 lat, gdy wziął sobie Rebekę za żonę. Prosił on za swoją żonę Pana, gdyż była niepłodna. Pan go wysłuchał i stała się brzemienna. Już w łonie matki jej dzieci walczyły ze sobą. Rebeka zapytała zatem Pana dlaczego jej się to przytrafia. Pan odpowiedział: "Dwa narody są w twym łonie, dwa odrębne ludy wyjdą z twych wnętrzności; jeden będzie silniejszy od drugiego, starszy będzie sługą młodszego." Izaakowi urodzili się dwaj bliźniacy. Pierwszy Ezaw, drugi Jakub. Ezaw został myśliwym i mieszkał w polu. Jakub zaś był spokojny i mieszkał w namiocie. Gdy Ezaw wrócił z pola głodny, poprosił Jakuba o posiłek. Ten kazał mu odstąpić swoje pierworództwo. Ezaw oddał mu je, gdyż był bardzo głodny.
26. Gdy w kraju nastał głód Pan kazał Izaakowi udać się do Geraru do Abimeleka, króla filistyńskiego. Izaak bał się, aby go nie zabili przez wzgląd na swoją żonę i mówił o Rebece, że jest jego siostrą. Abimelek dowiedział się o tym i ostrzegł wszystkich swych poddanych, żeby nikt się nie zbliżał do Rebeki. Izaak zasiał ziarno i otrzymał plon stokrotny i był bardzo zasobny. Filistyni zasypali z zazdrości wszystkie studnie, które niegdyś wykopali słudzy Abrahama. Abimelek zaś prosił, Izaaka, aby ten się oddalił od nich. Izaak oddalił się więc do doliny Geraru i zaczął tam oczyszczać studnie swojego ojca. Pasterze z Geraru, sprzeczali się z Izaakiem o studnie. Izaak przeniósł się zatem do Beer-Szeby i tam wykopał nową studnię i osiedlił się. Zbudował tam też ołtarz na cześć Pana. Gdy Abimelek zobaczył, że Pan jest z Izaakiem, zawarł z nim przymierze, że Izaak nie uczyni ludziom Abimeleka nic złego i Abimelek nie skrzywdzi Izaaka. Gdy Ezaw miał 40 lat, wziął za żonę Jehudit i Bosmat. Były one powodem zgryzoty Izaaka i Rebeki.
27. Gdy Izaak się zestarzał rzekł do swego syna Ezawa, aby poszedł na polowanie i przyniósł jakąś zwierzynę, przyrządził mu smaczną potrawę, a wtedy on pobłogosławi Ezawa zanim umrze. Rebeka usłyszała tę rozmowę. Namówiła Jakuba, żeby podszył się pod swego brata i podał ojcu smaczną potrawę, którą ona ugotuje, aby Izaak mu błogosławił. Izaak zrobił tak, a ojciec go nie rozpoznał, gdyż miał słaby wzrok. Gdy Ezaw wrócił z łowów, zdziwił się Izaak, a potem pojął co się stało. Ezaw nie otrzymał już błogosławieństwa, a ojciec mu powiedział, że będzie sługą swego brata Jakuba. Rozgniewał się wtedy Ezaw na Jakuba i postanowił go zabić, zaraz po śmierci ojca. Rebeka usłyszała to i nakazała Jakubowi uchodzić do jej brata Labana do Charanu. Rebeka powiedziała także Izaakowi, że jeśli on weźmie za żonę Chetytkę, to ona nie będzie miała po co żyć.
28. Izaak przywołał do siebie Jakuba i kazał wyruszyć mu do Padaan-Aram do Labama, syna Betuela, ojca Rebeki. Kiedy Jakub wędrował z Beer Szeby do Charanu zatrzymał się po drodze na nocleg. We śnie ukazał mu się Pan Bóg oraz aniołowie Boży zstępujący i wstępujący po drabinie opartej o ziemię i sięgającą nieba. I obiecał Pan, że odda tę ziemię Jakubowi i jego potomstwu. A Jakub postawił w tym miejscu stelę. I Jakub złożył ślub, że gdy Pan Bóg będzie go strzegł w drodze, będzie jego Bogiem. A ten kamień jako stela będzie domem Boga.
29. Gdy Jakub przybył do Mezopotamii ujrzał córkę Labana Rachelę, która pędziła trzody do wodopoju. Jakub przebywał tam miesiąc i Laban chciał dać mu swoją córkę za żonę, a miał dwie, starszą Leę i młodszą Rachel. Jakubowi podobała się Rachel. Jakub został tam przez 7 lat i pracował za Rachel. Po siedmiu latach Laban wziął Leę i wprowadził wieczorem do Jakuba, a ten zbliżył się do niej. Rano Jakub zobaczył, że ma przed sobą Leę i zapytał Labana dlaczego ten go oszukał. Laban odpowiedział, że nie ma u nich zwyczaju, że wydaje się jako pierwszą młodszą córkę. Przystał na to Jakub, a po tygodniu zbliżył się do Racheli i kochał ją bardziej niż Leę. I pozostał na służbie u Labana kolejnych 7 lat. Gdy Pan widział, że Lea została odsunięta otworzył jej łono. Rachela zaś była niepłodna. Lea urodziła potem jeszcze kolejno czterech synów myśląc, że przez to Jakub będzie ją miłował. A oto imiona synów Lei: Ruben, Symeon, Lewi, Juda.
30. Rachela widząc, że nie może mieć dzieci dała Jakubowi swoją niewolnicę Bilhę, a ta urodziła mu dwóch synów o imionach: Dan i Neftali. Lea widząc, że przestała rodzić uczyniła to samo ze swoją niewolnicą Zilpą, która urodziła Jakubowi dwóch synów: Gada i Asera. Ruben syn Lei przyniósł z pola mandragory. Rachela poprosiła Leę o mandragorę, lecz ona odmówiła. Rachela zaproponowała Lei, by poszła spać tej nocy z Jakubem za mandragory. I poszła Lea spać z Jakubem. Urodziła mu kolejno dwóch synów: Issachora i Zabulona i córkę Dinę. Bóg zaś zlitował się nad Rachelą, otworzył jej łono i urodziła Jakubowi syna Józefa. Jakub postanowił zabrać swoje żony i dzieci i wrócić do kraju w którym mieszkał. Laban powiedział do Jakuba, że Pan błogosławi mu dzięki niemu i zapytał jakiej chce zapłaty. Jakub powiedział, że odkąd tu jest dobytek Labana powiększył się i jako zapłatę za służbę wybierze sobie kozy i kozły oraz jagnięta pstre i cętkowane. Potem umieścił przy poidłach gałęzie i gdy szły mocne sztuki pić parzyły się i dawały przychówek o sierści prążkowanej, pstrej i cętkowanej. Gdy szły słabe sztuki Jakub zdejmował gałęzie. Jakub oddzielił owce białe od pstrych. I tak mocne sztuki przypadły Jakubowi, a słabe Labanowi. Jakub stał się wówczas bardzo zamożnym.
31. Jakub zobaczył, że Laban zmienił swój stosunek do niego, gdyż Jakub wiele się dorobił. Pan ukazał się Jakubowi we śnie i nakazał wracać do kraju rodzinnego. I ruszył Jakub do Kanaanu. Rachela skradła Labanowi posążki domowe. Na trzeci dzień Laban dowiedział się, że Jakub opuścił go wraz z jego córkami i wnukami. Udał się w pościg i dogonił go na wyżynie Gilead. Laban miał pretensje do Jakuba, że uciekł potajemnie i zabrał posążki. Jakub stwierdził, że on ich nie zabrał. Gdy Laban przeszukiwał ich namioty, nie znalazł ich, bo Rachel ukryła je pod siodłem wielbłąda. Pan ukazał się Labanowi jeszcze w drodze pościgu i rzekł, aby niczego nie żądał od Jakuba. I tak zawarli w Gilead ze sobą przymierze, a Jakub postawił tam stelę.
32. Nazajutrz Laban powrócił do siebie z powrotem. Jakub wysłał przed sobą posłów do swego brata Ezawa do Edomu, z wiadomością, że przybywa. Ezaw wyszedł na spotkanie Jakuba z 400 ludźmi. Jakub przestraszył się i modlił się do Boga. Później Jakub podzielił swój dobytek na stada i wysłał ich kolejno przed sobą, aby gdy któryś ze sług pędzący stado spotkawszy Ezawa dał mu to stado jako dar. Myślał bowiem, że po tym Ezaw obejdzie się z nim łaskawie. Następnie Jakub stoczył walkę z aniołem, a anioł widząc, że nie może go pokonać, zwichnął Jakubowi staw biodrowy. Jakub powiedział, że go nie puści dopóki ten mu nie pobłogosławi. I anioł pobłogosławił Jakubowi, a Jakub nazwał to miejsce Penuel mówiąc: "Choć widziałem Boga twarzą w twarz, jednak ocaliłem me życie." Gdy Jakub wygrał otrzymał od Boga imię Izrael, bo walczył z Bogiem i ludźmi. Z powodu tego wydarzenia, Izraelici nie jadają do dziś ścięgna, które jest w stawie biodrowym.
33. Jakub spotkał się z Ezawem, a ten powitał go przyjaźnie. Jakub ofiarował swemu bratu część trzód. Ezaw poszedł przodem, a Jakub z trzodami szedł wolniej. I tak Jakub dotarł do Sychem i ustawił tam ołtarze dla Pana.
34. Sychem syn Chamora Chiwity porwał Dinę córkę Jakuba i Lei i zgwałcił ją. Zapragnął mieć ją za żonę i poprosił ojca swego Chamora, aby wybrał się w tej sprawie do Jakuba. Chamor poprosił Jakuba, aby pozostał w tym kraju, a Dinę dał Sychemowi za żonę. Synowie Jakuba podstępnie zgodzili się pod warunkiem, że wszyscy mężczyźni poddadzą się obrzezaniu. I uczynili tak mężczyźni z Sychem. Synowie Jakuba nie mogli wybaczyć im tego, co zrobili Dinie i Symeon z Lewim wymordowali wszystkich mężczyzn z miasta. Pozostali bracia ograbili wszystko co znaleźli w domach. Jakub wystraszył się, bo za to mógłby być w nienawiści u mieszkańców tego kraju.
35. Bóg rzekł do Jakuba: Idź do Betel i postaw ołtarz Bogu, który ci się ukazał, gdy uciekałeś przed Ezawem. Usuńcie wizerunki obcych bogów. Jakub uczynił jak mu Pan powiedział. Jakub otrzymał imię Izrael i ustawił na tym miejscu stelę kamienną. Gdy wyruszyli z Betel do Efrata, Rachela w bólach urodziła syna Beniamina i zmarła. Tam ją pochowano. Potem Jakub przybył do Hebronu, gdzie mieszkał Izaak. Gdy zmarł Izaak pochowali go jego synowie Ezaw i Jakub.
36. (Potomkowie Ezawa - Edomici).
37. Izrael miłował Józefa najbardziej ze swoich synów. Miał Józef nawet sny, że oddają mu pokłon gwiazdy. Nie lubili go za to jego bracia. Gdy synowie Izraela poszli paść trzody do Sychem, Izrael postanowił wysłać tam również Józefa, aby zobaczył czy czego im nie potrzeba. Uczynił tak Józef, a bracia jego, gdy go spotkali, chcieli go zabić i wrzucić do studni. Ale brat jego Ruben chciał go ocalić i mówił, aby go nie zabijać tylko wrzucić do studni, a potem chciał oddać go ojcu. Uczynili więc tak. Gdy zobaczyli, że przechodziła obok nich karawana kupców madianickich, sprzedali im Józefa. Szatę jego umoczyli we krwi baranka i odesłali ojcu mówiąc, że dziki zwierz go poszarpał. Madianici sprzedali Józefa urzędnikowi faraona.
38. Juda udał się do miasta Adullam i wziął za żonę córkę Szua. Ta urodziła mu trzech synów: Era, Onana i Szelę. Pierwszy z nich Er, miał żonę Tamar, lecz zmarł. Dał więc Juda ją Onanowi, lecz ten unikał zapłodnienia i Pan ukarał go za to śmiercią. Potem umarła żona Judy. Po wielu latach Juda udał się do Timmy strzyc owce. Poszła tam też Tamar i otuliła się szczelnie zasłoną. Gdy Juda przechodził tamtędy nie wiedział, że to jego synowa, myślał, że to nierządnica i zbliżył się do niej. Ponieważ nie miał czym zapłacić zostawił w zastaw swój sygnet z pieczęcią, dopóki nie przyśle zapłaty. Gdy Juda posłał przez swego przyjaciela koźlątko jako zapłatę jej już nie było. Po trzech miesiącach doniesiono Judzie, że Tamar jako nierządnica jest brzemienna, a on kazał ją za to spalić, lecz ona pokazała pieczęć i Juda ocalił ją. Urodziły się jej bliźnięta. W czasie porodu jedno z nich wyciągnęło rączkę, lecz zaraz schowało i urodziło się jako drugie. Pierwsze otrzymało imię Peres, drugie Zerach.
39. Józef był zarządcą u Egipcjanina Potifara. Pan był z Józefem, dlatego wiodło mu się dobrze. Błogosławieństwo spoczęło także na domu Potifara, który powierzył Józefowi swój majątek i o nic już nie musiał się troszczyć. Żona Potifara chciała położyć się razem z Józefem, lecz ten odmawiał. Czyniła to kilkakrotnie, lecz Józef był nieuległy. Pewnego dnia zabrała jego płaszcz i ogłosiła wszystkim, że Józef sam był u niej i zostawił swój płaszcz. Potifar rozgniewał się na Józefa i wtrącił go do więzienia. Pan nadal okazywał miłosierdzie nad Józefem i naczelnik więzienia dał Józefowi władzę nad wszystkimi więźniami.
40. Do więzienia trafili również: podczaszy i nadworny piekarz króla egipskiego za wykroczenia, których się dopuścili. Zostali oni powierzeni opiece Józefa. Obaj mieli sny w więzieniu, które opowiedzieli Józefowi. Józef zaś wyjaśnił sny mówiąc, że podczaszy po 3 dniach powróci do swego Pana, a piekarz zostanie ścięty. I prosił Józef podczaszego, gdy już będzie na wolności, aby wspomniał na niego u faraona. Po trzech dniach podczaszy powrócił do faraona, lecz zapomniał o Józefie, a piekarza ścięto.
41. Po dwóch latach faraon miał sen, którego nie rozumiał i nikt nie potrafił mu go wytłumaczyć. Podczaszy przypomniał sobie Józefa i przyprowadzili go do faraona. Józef przepowiedział, że będzie siedem lat obfitości, a potem siedem lat głodu. Spodobał się Józef faraonowi i ten ustanowił go zarządcę swoich dóbr oraz dał mu żonę Asenat. Józef miał wówczas 30 lat. Gdy był urodzaj Józef jeździł po całym kraju i gromadził zboże. Urodziło mu się dwóch synów: Manasses i Efraim. Kiedy nastał głód Józef sprzedawał Egipcjanom zboże ze spichlerzy, lecz przybywali i z innych krajów, bo głód był po całej ziemi.
42. Jakub wysłał swoich 10 synów do Egiptu po zboże, a Beniamina zostawił przy sobie. Gdy przybyli do Józefa on poznał ich, ale oni go nie poznali. Józef zapytał ich ilu mają jeszcze braci, a oni odpowiedzieli, że jeszcze jednego. Józef wtrącił ich wtedy do więzienia mówiąc, że są szpiegami. Powiedział także, że nie wyjdą z stamtąd dopóki nie przyjdzie ich najmłodszy brat. Jednak po 3 dniach zostawił jednego w więzieniu, a reszcie kazał iść po najmłodszego brata. Oni przyjechali do swego ojca Izraela i opowiedzieli mu o tym, co się stało. Każdy z nich znalazł w swoim worku pieniądze, którymi płacili za zborze, a które Józef włożył im do worków. Izrael nie zgodził się na posłanie Beniamina do Egiptu.
43. Gdy zboże skończyło się, Izrael chciał ponownie wysłać synów do Egiptu, lecz oni powiedzieli, że nie mają po co jechać bez Beniamina. Izrael uczynił zatem Judę odpowiedzialnym za Beniamina i udali się razem do Egiptu. Gdy Józef zobaczył wśród nich Beniamina wzruszył się, kazał wyprowadzić więzionego Symeona i zaprosił wszystkich do stołu na posiłek. A Beniaminowi dał porcję pięć razy większą od innych.
44. Józef wysłał ich w drogę powrotną, włożył im pieniądze do worków, a do torby Beniamina włożył kielich. Gdy wyszli z miasta, posłał za nimi przełożonego, aby ich zatrzymał za to, że skradli złoto i kielich. Ten, który skradł kielich miał zostać uwięziony. Lecz bracia prosili Józefa, by nie więził Beniamina, bo ich ojciec, go bardzo miłuje.
45. Józef nie mógł opanować swojego wzruszenia i dał się poznać swoim braciom. Faraon dowiedział się, że przybyli bracia Józefa. Polecił im pojechać po swego ojca i rodzinę, aby przybyli od Egiptu i osiedlili się. Tak też uczynili, a gdy oznajmili o tym Izraelowi, ten bardzo się ucieszył.
46. Izrael zebrał całą swoją rodzinę, a było ich siedemdziesiąt osób i udał się do Egiptu. Gdy po przybyciu na miejsce Izrael i Józef spotkali się, padli sobie w ramiona i długo szlochali.
47. Józef oznajmił faraonowi o przybyciu jego ojca i braci. Faraon dał im w posiadanie Goszen, najbardziej żyzną część kraju. W całym kraju zabrakło żywności, a Egipcjanie nie mieli już pieniędzy, więc Józef zaczął sprzedawać zboże, za żywy dobytek, który mieli ludzie. Gdy Izrael miał 147 lat, a był już w Egipcie 17 lat, poprosił Józefa, aby wywiózł go po śmierci z tego kraju i pochował w grobie przodków.
48. Gdy Izrael zachorował Józef udał się do niego ze swoimi synami Manassesem i Efraimem, a Izrael pobłogosławił ich. Efraimowi położył prawą rękę, a Manassesowi lewą rękę na głowie, na znak, że Efraim ma być wyższy, mimo, że Manasses był pierworodnym.
|